%0 Journal Article %T گونه‌شناسی شمشیرهای موسوم به فیل‌گوش در عصر آهن II ایران براساس مجموعه موزه‌های بنیاد مستضعفان %J Ancient Iranian Studies %I گروه پژوهشی باستان‌کاوی تیسافِرن %Z 2821-2215 %A حاجی‌تبار, مجید %A حاجی, میترا %D 2022 %\ 03/21/2022 %V 1 %N 1 %P 41-66 %! گونه‌شناسی شمشیرهای موسوم به فیل‌گوش در عصر آهن II ایران براساس مجموعه موزه‌های بنیاد مستضعفان %K گونه‌شناسی %K شمشیر فیل‌گوش %K موزه‌های بنیاد مستضعفان %K عصر آهن II %R 10.22034/ais.2022.146348 %X آلیاژ مفرغ مدت‌ها پیش از عصرآهن (1500-550 پ‌م) درساخت انواع اشیاء فلزی ازجمله انواع سلاح استفاده شده و در عصر آهن II با فراگیر شدن کاربرد آهن، بسیاری از رزم‌افزارها با تلفیق دو فلز مفرغ و آهن ساخته شده است. از انواع جنگ‌افزارهای این دوره شمشیرهایی با قُبه متمایز و شکاف دوبخشی به شکل لالۀ گوش و برش‌های متقاطع و قبضه سه قمستی (قبه، دستگیره و نگهدارنده) وتیغه با زاویه 90 درجه موسوم به فیل‌گوش یا گوشی شکل است. این شمشیرها، غالباً از دو فلز آهن و مفرغ به شیوه چکش‌کاری و قالب‌گیری ساخته شده و تیغه و زبانه از آهن و محافظ (نگهدارنده) به شکل U یا Y معکوس و دسته از مفرغ است. میانۀ قبه با چند شکاف و برجستگی دایره‌ای، فضایی شبیه به زین اسب شکل گرفته و حاشیه بین تیغه و محافظ با جوش نرم به هم متصل شده است. این پژوهش به شیوه بررسی عینی داده‌ها برای شناخت فناوری و گونه‌ها و مطالعات تطبیقی کتابخانه‌ای و اسنادی انجام گرفته است. ویژگی‌های فنی، حوزه فرهنگی وجغرافیایی ساخت، بازه زمانی به‌کارگیری و ریخت‌شناسی دسته‌ها و تیغه‌ها، جُستارهای تحقیق است. مجموعه‌ای متشکل از 30 شمشیر با دسته فیل‌گوش از مجموعه موزه های بنیاد مستضعفان دستمایه پژوهش حاضر است. برآیند پژوهش نشان می‌دهد شمشیرها در عصر آهن II و حوزه فرهنگی شمال و شمال غرب و غرب ایران تا قفقاز ساخته و پرداخته شده است. نه گونه اصلی بر مبنای ریخت‌شناختی و تفاوت در بلندا و پهنا و برجستگی میانه تیغه و اختلاف قبه و دستگیره و نگهدارنده قبضه شناسایی شده و گونه 1 و2 به دو زیرگونه تقسیم شده است.  %U https://www.ancientiranianstudies.ir/article_146348_6f683ef73cc658d2d8ac88adb99eb075.pdf